Tiny Wine Archer + Geri van Essen Cleaned the Windows recensie van Tim Donker en informatie over de nieuwe albums.

Tiny Wine Archer + Geri van Essen Cleaned the Windows recensie en informatie

Recensie van: Tim Donker

En is. Is op dag zoveel of zoveel dat ik niet geschreven heb, ik weet het niet, al te lang niet meer geschreven, is het dat ik zit en dat ik denk, dat ik zit en over schrijven denk. Hoe het schrijven me duidelijk was vroeger toen ik kind was. Toen was schrijven een activiteit. Een hobby, had ik kunnen zeggen als ik niet sterk het vermoeden heb dat ik dat woord als kind al haatte. In ieder geval kon ik op zeker moment het besluit nemen dat te gaan doen: schrijven. Op mijn vaders schrijfmachine, want dat was leuk. Die groene, die Remington. Met die zwarte stofkap. Eigenlijk moest ik dat vragen. Mag ik op de typemachine pappa, moest ik vragen. Maar pappa was niet thuis, of pappa was in de garage, of pappa was in de tuin iets onduidelijks aan het doen en ik pakte gewoon. Veel vaker wel dan niet pakte ik gewoon. Liep ik naar de werkkamer van mijn vader, pakte ik van het bureau de Remington, die groene, die met zwarte stofkap, en liep ermee naar de huiskamer. Dan ging ik zitten, dan ging ik schrijven. Want schrijven, dat was iets om te doen. Zo was het vroeger, thuis, in Stiphout, met de groene Remington van mijn vader. Ik geloof niet dat het nu nog zo is.

(een Sperry Remington was het geloof ik eigenlijk)

Nu is schrijven geen activiteit meer. Het is eerder een hoedanigheid. Iets dat me overkomt. Niet schrijven. Maar geschreven worden. Zoiets. Bezocht worden door iets (noem het asjeblieft geen inspiratie) dat de spieren aan het werk zet (noem het asjeblieft geen transpiratie). En is, op dag zoveel of zoveel dat ik niet  geschreven heb, dat ik voel. Dat ik denk. Dat ik bezocht zou kunnen worden. Dat rusteloze. Het bloed dat sneller stroomt. De gedachten die harder zijn gaan wajen. De ogen die kijken. Zoeken. Dwalen. Langs ruiten, langs kasten, over het plafond heen als het moet. In de hoek verstrengelt mijn blik zich met het punt waar de dag de avond raakt als het nacht wordt (dit is dan zo’n zin Femke). Op de vloer haakt het zich achter een kruimel. Tot eindelijk. Daar. Op secretaire. Mijn blik. Blijft plakken. Aan twee cd’s. Van dat label, weetjewel. Tiny Rooms, weetjewel. Uit Bilthoven, weetjewel.

(dat komt hier binnen, dat komt hier door bus heen (gezegend zij de possboje), dat vind ik op mat, dat vind ik voor voordeur (of achter als ik van voor kom), dan denk ik aah, dan denk ik koffie, dan denk ik even aan hem, denk ik aan Stefan, dan vraag ik me af hoe het is om daar te wonen, in Bilthoven, met twee kinderen, een belachelijk getalenteerde vrouw en dat kleinstkamertje, dat kleine kleinstkamertje waaruit af en toe de allermooiste plaatjes gefladderd komen)

Want ja, dat vergat ik nog te vertellen. Dat is ook zoiets. Tegenwoordig moet het schrijven altijd maar schrijven over iets zijn. Niet het schrijven uit niks, het schrijven dat iets laat ontstaan dat er eerst niet was. Een poëem, niet minder. Of een kortverhaal. Een roman, want dat ging ook zijn. Neen. Het schrijven is een louter parasitair schrijven geworden; een schrijven dat niet kan zijn als er niet al iets was. Het moet een boek, het moet een cd, het moet iets hebben dat het tot gastheer is, vooraleer het zich vastbijten kan, vooraleer het zich volzuigen en aldus groejen kan. Dit keer zullen het cd’s zijn denk ik.

Kwam uit op kleinstkamertje: het Archer e.p. van Tiny Wine, en Cleaned the Windows van Geri van Essen. Kwam uit, kwam doorheen mijn bus op een dag, op zomaar een dag, ik geloof dat het weer mooi heten mocht die dag maar ik weet het niet zeker. Maar platen. Platen waar ik zin in had. Owja.

En luisteren deed ik de platen niet lang nadat ze doorheen mijn brievenbus waren komen zwalpen. Dat is dus, voor uw begrip, niet de dag dat ik zat en al lang niet geschreven had en mijn blik uit zwerven stuurde. Dat was later. Het zitten, het niet schrijven, de zwervende blik. Dat was veel later. Toen had ik de plaatjes allang beluisterend. Het luisteren ging voor, ging ver voor dat zitten dat niet schrijven en dat zwerven. Zeg ik voor uw begrip.

Het luisteren kan ik nog nagaan, min of meer, dat moet ergens in april zijn geweest. Nieuwe plaatjes luisteren waar ik zin in had, op een dag, vroegvoorjaarlijk, alleen thuis, de kinderen naar school, de vrouw uit werken, zo helemaal alleen thuis met plaatjes waar ik zin in had. Het meeste zin had ik in Geri van Essen, dus die legde ik het eerst op de steerjoo. Soms wil ik dat opbouwen. Dat waarvan niet veel verwacht wordt laten volgen door dat wat waarschijnlijk mooi, o zo mooi ging zijn. Maar nu mochten mijn hoge hopen als eerst gaan.

(maar je weet toch wel beter eigenlijk)

(je weet toch wel dat je niet verwachten moet, steve westfield had het f’dorie nog zo gezeid: expect the worst and everything will be fine, zei hij, wist hij & wist je zelf f’dorie ook toch wel) (want je weet hoe diep hoge hopen storten kunnen) (ben jij nou achtenveertig) (zegt iemand ik word volgende maand veertig, zei ik ik ben vorige maand achtenveertig geworden) (in de demio was ik veertig) (denk ik) (in de demio was ik veertig denk ik en we zaten daar, op de achterbank, we stonden geparkeerd op ergens een bospad, we praatten op gedempte toon, we aten mandarijnen, we dronken slappe koffie, het is me of er een muziekje klonk vanuit de autosteerjoo, the angels of light ofzo, of misschien mirel wagner, waarschijnlijk was er geen muziek want dat slorpt de accu leeg, als toen die keer toen we opzoeken moesten naar startkabels en we bij elk huis aanbelden of was dat later?, was de keer met de startkabels na de keer op het bospaadje, waren we misschien nog onbedacht genoeg om een muziekje op te hebben gezet?, een vent op een tractor gebaarde geïrriteerd dat we weg moesten gaan, het leek alsof hij een lastige vlieg verjoeg, we gingen, we reden, auto in de achteruit & we gingen, we snelden, we gingen heen, we reden zo maar wat rond, we parkeerden nergens meer of we parkeerden overal een tijdje, we praatten, we aten mandarijnen, misschien was er muziek, misschien niet, het was mooi en ik dacht toen dat het alleen nog maar mojer ging worden, hoe kun je zulke dingen denken, zelfs op je veertigste nog) (kun je niet lezen) (kun je de tekens niet lezen) (waren er tekens dan) (er zijn altijd tekens) (je moest de tekens lezen) (telkens tekens lezen) (je zou in andere plaatsen zijn als je telkens tekens gelezen had) (je weet toch wel dat je nooit iets moet verwachten van plaatjes, je weet toch wel dat je niet vol tintelingen naar de steerjoo moet gaan) (de steerjoo is hard, de steerjoo laat het horen als het is & niet als je het wil) (je had de tekens beter moeten lezen) (zoals toen in die auto, ze zal wel iets gezegd hebben, ze zei altijd dingen, ze zei het is de bank maar & dat “maar” stoorde je mateloos, waarom luisterde je niet beter,  je had beter moeten luisteren) (je had moeten weten dat het niet mojer ging worden want dingen worden nooit mojer dingen worden altijd alleen maar lelijker) (ik had dat éénvel beter moeten lezen) (maar ik las) (ik las opvolger van american moody folk blues en gospel album A New Hiding Place en dat the ten new songs more soulful zouden zijn en gerijpt waren in een even deeper melancholy) (dat las ik) (las ik en dacht ik) (wow dacht ik) (tradiesjonele folk, las ik, geïnjecteerd met soul en slowcore) (las ik) (dacht ik) (wow) (associaties als divers als Portishead las ik en Samp Dogg las ik en Portishead las ik) (swamp dogg zei see toen in mijn achtertuin ik hoor niks geen swamp dogg zij see toen in mijn achtertuin) (maar waar ik welbewust overheen las) (zoals ik welbewust doof was die keer nee alle keren in de demio) (waar ik welbewust overheen las was een associatie als Camera Obscura) (u weet wel dat veel te lichtvoetige bandje dat onderpresteerders opriep om wat beter hun best te doen) (waar ik welbewust overheen las was een term als jangle pop) (waar ik welbewust overheen las) (ik had over homerecorded sessions gelezen en gedacht er zijn geen betere sessions dat home recorded sessions) (maar waar ik welbewust overheen had gelezen was dat de homerecorded sessions opgepoetst waren) (er is geen vreselijkere muziek dan opgepoetste muziek)

Wel. Ik wist toch. Ik ging naar steerjoo. Geri van Essen als eerst. Dat ging goed zijn. Misschien die hoes ofzo. Misschien dat ze dat kopje thee dronk binnenin, in de allereenvoudigste keuken die je ooit zag. Misschien die flarden die ik oppikte uit de éénvel, misschien omdat ik andere flarden bewust niet gelezen had. Misschien die titel, die ik nog wel aardig vond; zo’n onglamoureus leven, als even onglamoureus als dat onglamoureuze kopje thee in die onglamoureuze keuken, sprekend van een het allerdagdagelijkste leven. Wat heb je vandaag gedaan? Ik heb de ramen gezeemd. Dat is uw leven nu. Dat is het leven na de demio, dat is iedereens leven na iedereens demio, als er geen demio meer overschiet dan is de ramen zemen vermeldenswaard (godverdomme die bank) (godverdomme hoe kan een vrouw hoe kan een mens hoe kan iemand ter wereld zo mooi zijn dat bestaat toch gewoon niet). Of misschien dacht ik dat helemaal niet. Misschien dacht ik niks. Misschien wilde ik alleen maar dat dit mooi ging zijn, omdat ik moje muziek wilde, omdat er na de demio alleen nog maar ramen te zemen zijn. Ik zeem mijn ramen nooit.

Geri van Essen, omdat ik daar het meeste van verwachtte en ik hoor een zangeres die zingt zoals folkzangeressen in de jaren zestig zongen. Ik hoor een synthersizer zoals je die bij Oldfield kon horen, of bij Steve Winwood. Ik vind het aardig ik vind het niet slecht het doet me denken aan de muziek die mijn vader vroeger draaide op zondagochtend. Dan maakte hij het ontbijt. Dan bakte hij croissants, dan perste hij sinaasappels uit, dan kookte hij eieren, dan dekte hij de tafel met het zondagse servies. Dan draaide hij Geri van Essen nee niet Geri van Essen natuurlijk, maar heel even, dat eerste liedje, Two strangers, had het gekund. Maar later, ik had de tekens beter moeten lezen.

Later zakt mijn aandacht weg. Het is allemaal te schoon (niet alleen de ramen werden gezeemd hier), te braaf, er gebeurt te weinig of misschien gebeurt er wel teveel. Teveel instrumenten; 23/32 is best heel aardig tot een bejaardenorkestje een soort walsje inzet. Die geaffecteerde zang die ik al bij net iets teveel folkzangeressen hoorde (waarom moeten folkzangeressen eigenlijk altijd zo zingen?). De melankolie die een gepolijste melankolie is zodat niemand zich er nog aan snijen kan.

En veel Portishead hoor ik ook al  niet. Flardjens Stereolab soms misschien hier en daar, Stereolab op heur loungiest (lees Stereolab op heur slechtst) ja soms maar hee: jangle pop; met Stereolab-voorloper McCarthy ben je d’r al bijna.

(ik sta aan de kant van de mensen net zo veel als de volgende gast)

Plaatbreed weet het vaak genoeg mijn aandacht weer terug te winnen. Maar het zijn telkens maar korte momenten want in bijna elk liedje zit wel iets dat het voor mij kapot maakt. Dat kan iets kleins zijn; A New June was bijvoorbeeld een prachtig liedje geweest zonder die vreselijke achtergrondvokalen. En komt In the Morning, alleen stem en akoestiese gitaar, o god zo mooi, o god jongens hou dit asjeblieft heel o dat wrak klinkende & spaarzaam ingezette pianootje dat kan nog, een paar toetsen maar, ja dit is mooi, dit is heel mooi, zo mooi kan eenvoud zijn.

Blijft over.

In het begin was er de verrassing. Het jaren zestig folkgeluid gecombineerd met de synths van ruim een decennium later, voornamelijk te vinden in muziekzjanrûhs die nog bitter weinig uitstaans hadden met folk. Klanken uit verschillende verledens, en het werkte.

Bijna aan het eind is er in de vorm van In the Morning schoonheid. Puur. Onvervalst. Onversneden. Onopgepoetst.

De rest is luistermuziek om niet echt naar te luisteren. Muziek voor in de badkamer. Het is november & je komt thuis & je bent nat & je bent koud & je gaat in bad liggen & je neemt een roodwijn mee, een roodwijn neem je mee, een boek, en deze plaat. Je gaat met de demio op weekendje ergens in het oosten (was het niet nabij Assen?) (hoe heette die eigenaar van die bed & ontbijt ookalweer?), je eet kaasjes, je deelt je laatste Orval, je praat, ergens in de hintergrund deze plaat & dan is het mooi. Twee keer is deze plaat op volle aandacht mooi. De rest van de tijd is de plaat mojer als je er niet te nauw naar luistert. Ik ben zoveel schoner met uw ogen toe, zong dingens, zong wie was het weer.

Luisteren met de ogen toe, deej Chri Milton dat toen hij een kindeken waart. Zegt de bio: Toen Chri Milton een kindeken waart, speelde zijn moeder kassetjes voor hem op een kleine schoenendoos kassettespeler / -opnemer. (ik dacht aan die scene met die dictafoon in De Koning) (De Koning van Szczepan Twardoch) (helemaal opput eind weetjewel, met Peet dood en onder de stront achter in de auto) (en later, in dat vliegtuig) (en de stem van Peet door die oude primitieve dictafoon) (daar dacht ik aan) (heb jij dat eigenlijk wel gelezen, Femke?) (maar Chri Milton natuurlijk) (Chri Milton natuurlijk). Chri Milton groeide op (zegt nog steeds de bio) met het stoffige geluid van kassetjes, en langzaamaan groeide er liefde in hem, groeide er liefde in hem voor het lofi geluid van artisten als Daniel Johnston en Smog en Guided By Voices en dan neem ik aan de Smog van toen Callahan nog spreken kon en spreken wist en niet die derderangs lamlul die hij geworden is vanaf Knock Knock (of eigenlijk al eerder, zeg nu zelf, hoeveel deugt er nu heeltemaal aan The Doctor Came At Dawn of Red Apple Falls?) (en zelfs Wild Love heeft nog zo zijn limitasies). Maar hoe ook, ik zeg STOFFIG ja, dat is het woord. Dus niet stofzuigen niet stoffen niet oppoetsen niet je ramen wassen het is schoner als het vuil is. Wel. Ja. Wel en ja, dat heeft deze kleinstwijn goed begrepen alvast. Niks oppoetsen die thuisopnames, wie gaat er nu gode ver doem mij ook thuisopnames oppoetsen? Heel de charme van thuisopnames is juist dat ze NIET opgepoetst zijn. Thuisopnames oppoetsen is net zoiets als een warm bad lauw laten worden vooraleer je er in gaat zitten.

Zoutige luidsprekers.

Kleinstwijn ik zei?

Zoutige luidsprekers.

Chri Milton dus, een naam is een daad, vond, enkele dekaden later, een gelijkgestemde ziel (en god ik huil alleen al bij de gedachte dat een persoon een gelijkgestemde ziel vindt, al is het maar dekaden later) in Vertro Ubreti, een naam is een daad, en the twee speelden tesaam in de postpunk band Greed Island, een naam is een daad, en wilden later een lofi geluid verder uitdiepen met het projekt Tiny Wine. Een klein wijntje op kleinstkamertje, hoe intiem wil je het hebben? Een eepeetje, want klein moet het zijn, op vinyl en kassette, want een a-zijde en een b-zijde moet het hebben. En krakelen moet het (krakuhlun, niet krakeelun), en ruisen, imprefektie moet er zijn. Teruggrijpen als het doet op het ouderwetserige lofi geluid van, laat ons zeggen, de vroege jaren negentig tot, laat ons zeggen, ergens net iets overheen de twede helft van diezelfde jaren negentig.

(ik had in die dagen nog niet zo heel erg lang een seedeespeler & ik herinner me een bezoeker in mijn deprimerende studentenflat die klaagde nee kloeg nee boos werd zelfs om zo’n seedee, ik weet niet meer welke seedee maar het geluid was nogal lofi ja & lekker wrak, het kraakte en het piepte in zijn voegen en de ruis was om te snijden. dan hebben we eindelijk seedee, zei die bezoeker nijdig, dan gaan ze bandruis nabootsen. ik zweeg. ik keek en zweeg. ik vroeg de bezoeker niet om weg te gaan)

(later is die gast nog cabaretier geworden echtwaar)

(kabuhruhtjee, je zou om minder)

De eenvoud. Ja. Want het leven was simpel in die dagen he. We studeerden maar we gingen nooit naar kolleezje. We hadden gebroken harten. We dronken veel, we aten onregelmatig. We waren miserabel en zielsverrukt. Die eenvoud, en die melankolie ook. I’m nothing but you’re something to me zingt die tiep. En toch klinkt het licht en vrolijk en onbekommerd. Wiegelend en waggelend en troostend. Zwalpende guitaartjes, zoemende synths. Het is maar een kwartiertje, nee het is nog niet eens een kwartiertje, dertien minuut drieënveertig en dan al gedaan; zo verloopt het althans op mijn cdr; de plaat had je nog halverwege moeten keren (keer halverwege).

En is. Dwaalt. Op de zoveelste dag niet geschreven. De ongeschreven dag. Een heel klein wijntje met een heel klein eepeetje. Ow. Het heeft zeer zeker iets geforceerd (wie zei daar iets over ongedwongen gesprekken?) (wie zei daar iets over konijnenvoer?) (wie zei daar iets over een bank?): het lofi geluid meer “gezocht” dan noodwendig. Maar ah, dat was in de jaren negentig al gaande (welke artist was het weer die zijn lofi sticker niet wilde, zeurende dat hij juist heel goede en dure opnameapparatuur gebruikte?). Na de opgepoetstheid van de gewassen ramen maakt Archer de kracht van de imperfectie duidelijk: Cleaned the Windows is; Archer wordt.

Ik dacht aan Levinas. Ja. Ik dacht aan Levinas. Er zijn ook dagen waarop ik niet aan Levinas denk maar nu dacht ik aan Levinas. Ik dacht aan zijn gedachten. Ik dacht aan zijn gedachten over het gelaat.

Het gelaat van de ander of de andere ander. Autre. Autrui. l’Etat et moi. (Mein Vorgehen In 4, 5 Sätzen). Ich – wie es wirklich war. Wie es eigentlich gewesen ist. De dingen. Het gelaat. Het gelaat na vier of vijf kleine wijntjes (maandagavond was het een chianti) (i ate his liver with a nice chianti). Het gelaat van deze of van die andere ander. Als het het gelaat was van die vrouw op de bank zou ik beter kijken. Als dit Ierland was zou ik beter kijken. Als ik in de Demio zat zou ik dieper luisteren. Hoe het gelaat van de ander oproept tot een werkelijke ethiek (wie was het weer die zei dat mondkapjes en de anderhalve meter samenleving ethiek in die zin wegvagen en oh! dat was de nagel op de kop) (het goede doen) (de ander) (niet de prik voor de gelaatloze ander die daar minder goed tegen kan) (laat degeen die daar minder goed tegen kan zelve prikken gaan ja) (een werkelijke ethiek is niet voorgeschreven). Wel. Ik dacht daaraan & ik dacht dat hoewel het gelaat van Geri van Essen zichtbaar is op de seedee haar mjoeziek in zeker zin veel gelaatlozer is dan de mjoeziek van Tiny Wine (terwijl de gelaten van Chri Milton en Vertro Ubreti weer minder duidelijk zichtbaar zijn op de hoes – ik neem tenminste aan dat zij dat zijn op die fotootjes maar misschien zijn het wel heel andere gasten, vrienden misschien famielje misschien of zomaar gasten misschien). De mjoeziek draagt gelaat omdat de mjoeziek wordt en de mjoeziek wordt omdat het rammelt en ruist en suist. Ze schoonden niet op en zo was het goed. Ze weigerden een prik en zo was het goed. Ze gingen dood van ellende en ze leefden en zo was het goed. Lijkt me ook geen mannen die thee drinken. Zo is dat goed.

Recensie van Tim Donker

Bijpassende muziek en informatie

• Tim Donker recensies